Het Oude kerkje bij de Markt ademt de sfeer van weleer. De eerste inwoners van Groenlo, de Saksen, hadden geen geloofsovertuiging. Met de komst van het Frankische rijk, rond 800 na Christus startte de katholieke geloofsovertuiging in Groenlo. De Franken stichten de voorloper van de huidige kerk op deze plek. In de Tachtigjarige Oorlog bracht Prins Frederik Hendrik het protestantse geloof in Groenlo en werd het gebouw een protestantse kerk.
Via het poortje links van het kerkgebouw kom je bij de noordelijke ingang, de ingang voor de dames. Bij die deur zie je schedeltjes in nisjes ingemetseld. Dat gebruik is bedoeld om de doden te eren en te beseffen dat alles vergankelijk is.
Naast de kerk straalt een rode beuk statigheid en rijkdom uit. De brede takken met hun rode bladeren hebben een beschermende functie. Een rode beuk mocht alleen geplant worden als de kerk voldoende hectares grond of aanzien had.
Op het kerkhof zie je oude grafzerken. Het praalgraf van de familie van Dissel-Le Normant herinnert aan de doktersfamilie van Dissel. Een nazaat van deze familie is dhr. Jaap van Dissel, een van de gezichten van de Nederlandse corona-aanpak. Andere opvallende graven zijn die van dominee Heringa en de ondernemersfamilie Lasonder. Tot 1829 mochten er zelfs mensen in de kerk begraven worden.
De kerk werd vanaf de dertiende eeuw gebouwd met een kerkhoflicht of hagioscoop aan de oostzijde. Nu is de raamopening dichtgemetseld, maar toen scheen er ’s avonds licht vanuit de kerk over het kerkhof. Mensen die aan een besmettelijke ziekte leden, bijvoorbeeld lepra, mochten de mensen in de kerk niet besmetten. Staand op een heuveltje zagen ze wat er in de kerk gebeurde.
De ingang aan de zuidkant was de ingang voor mannen. Tot ongeveer 1960 zaten mannen en vrouwen gescheiden van elkaar in de kerk. Alleen voorname mensen mochten tot die tijd via de grote deur aan de westzijde de kerk betreden.
De Oude Calixtuskerk is het oudste gebouw in Groenlo. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog lag Groenlo in een verraderlijk moerasgebied. Mensen konden flink wegzakken in dat moeras, daarom reisden ze vanuit Duitsland via een hoger gelegen weg door Groenlo en daarna via het riviertje De Slinge en de Deventer Kunstweg naar andere plaatsen.
In 2025 wordt het Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog geopend in de Oude Calixtuskerk. Deze oorlog werd door de boerenbevolking heel anders beleefd dan door de edelen. Met een microfoon kun je jouw verhaal vormen in de periode waarin de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën is gevormd tot Nederland. Een interactieve beleving met verrassende resultaten!
